Beethoven: 20 facts about the great composer
He reinvented the symphony, reshaped string quartets, and redefined piano sonatas – but there’s much more to learn about Ludwig van Beethoven, the man who changed music forever.
1. Beethoven’s birth
Ludwig van Beethoven was born in Bonn, Germany in December 1770… but no one is sure of the exact date! He was baptised on 17 December, so he was probably born the day before. His birthplace (pictured) is now the Beethoven-Haus museum.
2. Beethoven’s father creates a child prodigy
Never mind the exact date, the year of Beethoven’s birth is sometimes questioned, and for years the composer thought he was born in 1772, two years too late. This may have been a deliberate deception on the part of his father (pictured) to make the musical prodigy seem younger – and therefore, more advanced for his age – than he actually was.
3. Violin music
As a young boy, Beethoven played the violin, often enjoying improvisation rather than reading the notes from a score. His father once asked: “What silly trash are you scratching together now? You know I can’t bear that – scratch by note, otherwise your scratching won’t amount to much.” How wrong he was…
4. Beethoven’s first composition?
There’s some speculation about when the young composer started setting his ideas on paper, but the only piece to date from as early as 1782 is a set of nine variations for piano. Beethoven set himself apart as a musical maverick even at the age of 12 – the music is in C minor, which is unusual for music of the time, and it’s fiendishly difficult to play!
5. Beethoven, Haydn, and Mozart
After the death of Mozart in 1791, musicians in his hometown of Vienna were in need of a new genius. The Viennese Count Waldstein (pictured) told the young Beethoven if he worked hard enough he would receive ‘Mozart’s spirit through Haydn’s hands’. No pressure then.
6. Beethoven in Vienna
Finding a wig maker? Noting the address of a dance teacher? Oh, and finding a piano, of course. Beethoven kept a diary of his day-to-day activities when he moved to Vienna in 1792, giving us insights into his personality.
7. Beethoven and Bach
By 1793, aged just 22, Beethoven often played the piano in the salons of the Viennese nobility. He often performed the preludes and fugues from Bach’s Well Tempered Clavier and quickly established himself as a piano virtuoso.
8. Beethoven goes deaf
Composing anything at all is a challenge, even for a musical genius. So when you consider Beethoven started to go deaf around 1796, aged just 25, it’s a wonder he managed to write any music at all. He communicated using conversation books, asking his friends to write down what they wanted to say so he could respond.
9. Symphony No. 1 – a musical joke?
Beethoven was 30 when his first symphony was first performed in the Burgtheater in Vienna (pictured), and it went where no symphony had ever gone before. Symphonies were seen to be pretty light-hearted works, but Beethoven took this one step further with the introduction, which sounds so musically off-beam it’s often considered to be a joke!
10. Deafness and despair: The Heiligenstadt Testament
Despite his increasing deafness, by 1802 Beethoven was almost at breaking point. On a retreat to Heiligenstadt, just outside Vienna, he wrote: “I would have ended my life – it was only my art that held me back. Ah, it seemed to me impossible to leave the world until I had brought forth all that I felt was within me.” It’s known as the ‘Heiligenstadt Testament’, and was published in 1828.
11. Beethoven’s three musical periods: early period
It’s hard to split Beethoven’s music up into sections, but it’s generally agreed there are three different periods with three broad styles. The first is his early period, ending around 1802 after the Heiligenstadt Testament, and includes the first and second symphonies, a set of six string quartets, piano concerto no. 1 and 2, and around a dozen piano sonatas – including the ‘Pathétique’ sonata.
12. Beethoven’s three musical periods: ‘heroic’ middle period
After his personal crisis, it’s perhaps no surprise that Beethoven’s middle period works are more emotional. A lot of the music from this period expresses heroes and struggles – including Symphony No. 3, the last three piano concertos, five string quartets, Beethoven’s only opera, Fidelio, and piano sonatas including the ‘Moonlight’, ‘Waldstein’ and ‘Appassionata’.
13. ‘Moonlight’ Sonata
It’s one of Beethoven’s great piano works, but he never knew the piece as the ‘Moonlight’ Sonata. He simply called it Piano Sonata No. 14, and it wasn’t given its poetic nickname until 1832, five years after Beethoven’s death. German poet Ludwig Rellstab said the first movement sounded like moonlight shining upon Lake Lucerne, and the name stuck.
14. Beethoven’s temper and Symphony No. 3, the ‘Eroica’
Beethoven admired the ideals of the French Revolution, so he dedicated his third symphony to Napoleon Bonaparte… until Napoleon declared himself emperor. Beethoven then sprung into a rage, ripped the front page from his manuscript and scrubbed out Napoleon’s name. Some modern reproductions of the original title page have scrubbed out Napoleon’s name to create a hole for authenticity’s sake!
15. Beethoven’s only opera, Fidelio
If a job’s worth doing, it’s worth doing properly. He may have only composed one opera, but Beethoven poured blood, sweat, and tears into revising and improving it. He reworked the whole opera over a ten year period, giving us the two act version performed today – the older version is sometimes known as Leonore.
16. Beethoven’s three musical periods: late period
Symphony No. 9 with its choral finale, the Missa Solemnis, late string quartets, and some of his greatest piano music including sonatas and the Diabelli variations – Beethoven’s late period is jam-packed with musical genius. Much of the music is characterised by its intellectual intensity, but it sounds just as wonderful to beginners and Beethoven-lovers alike.
17. Beethoven at the movies
The moving music from Beethoven’s Symphony No. 7 is a perfect soundtrack to 2010 blockbuster smash, The King’s Speech, as George VI makes his address to the nation. You’ll also find hints of his fifth symphony in unexpected places, if you listen carefully – have you watched Saturday Night Fever recently…?
18. Beethoven’s Ninth Symphony and the ‘Ode to Joy’
Symphony No. 9 is often nicknamed the ‘choral’ symphony, but it’s only the finale that features a choir. Using singers in a symphony was a wild idea at the time, but it seems to have paid off – Beethoven’s Ninth Symphony changed the face of classical music forever, and continues to inspire listeners and composers to this day!
19. Beethoven’s boozing and cause of death?
We all like a tipple, but Beethoven may have been more partial to a pint than most. He was once arrested for being a tramp by an unsuspecting policeman who didn’t recognise him! After his death in 1827, his autopsy revealed a shrunken liver due to cirrhosis.
20. Famous last words?
Just like Beethoven’s birth, his last words are also a bit of a mystery. It’s often thought his last words were ‘applaud friends, the comedy is ended’ (in Latin!) but his parting gift to the world was far less cerebral. After a publisher bought Beethoven 12 bottles of wine as a gift, the dying composer’s final words were: ‘Pity, pity, too late!’
Beethoven – Ludwig van Beethoven
componist
* Bonn 17-12-1770 (gedoopt)
† Wenen 26-03-1827
Ludwig van Beethoven is in 1770 in Bonn geboren. Hij had Vlaamse ouders, wat het ‘van’ in de naam verklaart. Beethoven stamt uit een familie van musici, zijn grootvader Lodewijk kwam uit Mechelen en was kapelmeester in Bonn, zijn vader Johann werkte daar als tenorzanger. Behalve van zijn vader kreeg Ludwig muzieklessen van o.a. de hoboïst Pfeiffer en van de componist Christian Gottlob Neefe, die hem steun en warmte gaf en hem in 1783 een aanstelling bezorgde als cembalist aan het Keurvorstelijk Hof, waar hij ook werkte als kerkorganist. Al op zijn twaalfde jaar kon Beethoven zijn leraar vervangen.
Een verblijf in Wenen in 1787 moest hij afbreken door ziekte van zijn moeder, Maria Magdalena Keverich, die kort daarop stierf aan tering. Beethoven nam hierna de zorg op zich voor zijn drankzuchtige vader en zijn twee broers. Vanaf 1789 speelde hij als altist in de hofkapel en in het theaterorkest in Bonn. Aan zijn vader heeft Beethoven dus geen al te beste herinneringen overgehouden, maar van zijn moeder zei hij, dat zij een lieve bescheiden en geachte vrouw was, die helaas vrij jong stierf. Door bemiddeling en financiële steun van zijn muziekvriend Graaf von Waldstein, waar Beethoven later de Waldstein-sonate voor schreef, kon Beethoven bij Haydn gaan studeren (1792). Zo kwam hij in Wenen waar hij voor de rest van zijn leven bleef wonen. De lessen van Haydn liepen helaas uit op een teleurstelling, ze verschilden teveel van aard. Toch bleef de verstandhouding tussen beiden goed. Beethoven bleef hem eren, en zijn eerste pianosonates zijn aan Haydn opgedragen.
Hierna kreeg hij les van Albrechtsberger en Antonio Salieri. Ondanks dat Beethoven zich af en toe niet kon beheersen, werd hij volledig geaccepteerd door de adel. Hij kreeg steun van verscheidene aristocraten, zoals van Van Swieten, von Brunswick en Lichnovsky. Deze laatste schonk hem een jaargeld.
Toen de betrekkingen met vorst Lichnovsky in 1806 tijdelijk bekoelden, besloten de vorsten Kinsky, Lobkovitz en Aartshertog Rudolf van Habsburg (sinds ca. 1806 Beethovens leerling) hem gezamenlijk een jaargeld te verlenen Door de jaarlijkse openbare concerten, “Akademien” waar Beethoven zijn eigen werk dirigeerde kreeg zijn steeds groeiende oeuvre grote bekendheid. Rond 1800 ontdekte Beethoven zijn doofheid.
In het Heiligenstädter Testament van 1802 gaf hij op roerende wijze uiting aan zijn wanhoop, die evenals zijn toenemende mensenschuwheid en achterdocht, met deze hardhorendheid samenhing.
In 1818 werd hij zo doof, dat het alleen mogelijk was om schriftelijk te converseren. Dit deed hij in zijn “Konversationhefte” waarvan er zo`n 1400 nog zijn bewaard.
Beethovens optreden en persoonlijkheid waren vaak tegenstrijdig. Hij zocht steun bij de Weense aristocraten, maar was veelal arrogant tegen hen. Zijn wens naar een gezinsleven is nooit in vervulling gegaan, ondanks het feit dat hij bijna voortdurend verliefd was. Maar met de voogdij die hij had over zijn neef Karl kon hij toch zijn vaderlijke gevoelens tot uitdrukking brengen. Buiten enkele concertreizen in de eerste Weense jaren bleef Beethoven Wenen en zijn omgeving trouw. Zijn roem bereikte in 1814 een hoogtepunt, toen hij voor het Weense Congres een aantal gelegenheidswerken componeerde. Hij werd bejubeld door een groot publiek en kreeg Keizerlijke onderscheidingen.
Een leverkwaal, die hem al jaren last bezorgde maakte dat hij in het najaar van 1826 ernstig ziek werd. Hij overleed in het voorjaar van 1827.
Zijn begrafenis trok veel belangstelling, ook vanuit het buitenland. Hij werd begraven op het Währinger Friedhof, en in 1888 werd zijn stoffelijk overschot naar het Zentralfriedhof van Wenen overgebracht. Beethoven was een radicale humanist, met veel sympathie voor de revolutie. Hij gebruikte zijn werk als een publiek platform om zijn persoonlijke standpunten over de maatschappij en het individu te tonen. Een treffend voorbeeld hiervan is zijn enige opera Fidelio waarin de macht bezongen wordt van de menselijke geest, om te triomferen over tirannie en onderdrukking. Ook zien we dit in de koorfinale van zijn Negende Symfonie, als een lofzang op het ideaal van de individuele broederlijkheid. Zijn andere muziekwerken zijn meer autobiografisch, geïnspireerde uitdrukkingen van de strijd tegen de menselijke zwakheid.
Door Beethoven is het begrip van muziek fundamenteel veranderd, hij behoort tot de meest bewonderde componisten uit de westerse muziekgeschiedenis
Opera
Fidelio (1805-1814) (Duits)
libretto, eerste versie van Joseph Sonnleithner,
libretto’ eindversie van Georg Friedrich Treitschke, naar “Léonore, ou L`amour conjugal” het toneelwerk van Jean-Nicolas Bouilly.
Lyrische Opera in 2 aktes en 4 tonelen.
Plaats en tijd. Vlak bij Sevilla. Spaanse staatsgevangenis, eind 18e eeuw.
Première. eerste versie, Wenen (Theater an der Wien) op 20-11-1805.
Première. eindversie, Wenen (Kärntnerthor Theater) op 23-05-1814.
andere werken
symfonieën 9
pianosonates en ander pianostukken (variaties, Bagatellen enz) 32
kamermuziek (strijkkwartetten, pianotrio`s, sonates voor viool ofwel voor cello en piano)
geestelijke muziek (een daarvan de Missa Solemnis (1819-1823)
liederen
toneelmuziek
ouvertures
wereldlijke koormuziek
balletstukken
| Wat Beethoven precies mankeerde aan zijn gehoor is niet helemaal zeker. Uit brieven is duidelijk geworden dat Beethoven last had van oorsuizing en overgevoeligheid bij harde geluiden. Het is mogelijk dat hij ziekte van Paget had. Deze ziekte kan de schedel aantasten, waardoor ook het gehoororgaan beschadigd. Door zijn doofheid heeft Beethoven zich een tijd helemaal afgezonderd van zijn omgeving. Hij werd schuw. Ook als kind al was hij nogal in zichzelf gekeerd. In een typische karikatuur zien we Beethoven erg in elkaar gedoken afgebeeld. Dit was echter pas in zijn laatste levensjaren. In zijn jonge jaren was hij een zeer goed uitziende knappe man. |
| Een van de fabeltjes die verteld worden is dat Beethoven pas echt ontdekte dat hij doof werd, toen hij de première dirigeerde van zijn bekende Negende Symfonie. De concertmeester had geen vertrouwen in de goede afloop, en ging boven, achter in de zaal staan om te dirigeren als het fout mocht lopen. Op een gegeven moment kreeg Beethoven dit in de gaten, werd ontzettend kwaad, en raakte helemaal over zijn toeren. Hij kwam erachter dat zijn doofheid hem belemmerde. Hij was te optimistisch geweest en moet gedacht hebben dat hij het wel aankon. |
Fidelio
Ludwig van Beethoven
(Duits)
Libretto, eerste versie van Joseph Sonnleithner,
Libretto, eindversie van Georg Friedrich Treitschke, naar Léonore, ou L`amour conjugal het toneelwerk van Jean-Nicolas Bouilly.
Lyrische Opera in 2 aktes en 4 tonelen
Plaats en tijd. Vlak bij Sevilla. Spaanse staatsgevangenis, eind 18e eeuw.
Première. eerste versie, Wenen (Theater an der Wien) op 20-11-1805.
Première. eindversie, Wenen (Kärntnerthor Theater) op 23-05-1814.
| FLORESTAN (Spaans edelman) | tenor |
| LEONORE (zijn vrouw, als Fidelio) | sopraan |
| ROCCO (hoofdcipier) | bas |
| MARZELLINE (Rocco`s dochter) | sopraan |
| JAQUINO (Rocco`s assistent) | tenor |
| DON PIZARRO (gouverneur gevangenis) | bas / bariton |
| DON FERNANDO (minister) | bas |
Akte I
Don Florestan, een Spaanse edelman heeft het gewaagd het oppergezag van de gouverneur Don Pizarro te tarten. Hij is door hem naar de diepste gewelven van een gevangenis verbannen. Het gerucht gaat dat Florestan dood is maar zijn vrouw Leonore denkt dat hij nog in leven is en doet al twee jaar pogingen om hem weer vrij te krijgen. Onder de naam ‘Fidelio’ en vermomd in mannenkleren werkt zij als knecht van Rocco die cipier is in dezelfde gevangenis. De dochter van Rocco, Marzelline, is verliefd geworden op Fidelio, tot ergernis van Jacquino, de portier van de gevangenis. Hier begint de opera.
Eerste toneel.
Jacquino probeert Marzelline van haar werk te houden en bekent haar zijn liefde en zijn jaloezie duet. Jetzt Schätchen, jetzt sind wir allein. Zodra hij wordt weggeroepen, geeft zij uiting aan haar liefde voor Fidelio, met wie zij hoopt te trouwen aria. O wär’ ich schon mit dir vereint. Haar vader en Fidelio voegen zich bij haar. Als Marzelline ziet dat Fidelio uitgeput is, bevrijdt zij hem van de last die hij mee torst, waarop Rocco een toespeling maakt op de belangstelling die beiden voor elkaar hebben, wat Leonore in grote verlegenheid brengt. Dit leidt tot een kwartet, dat begint als canon, een van de mooiste passages van de opera, Mir ist so wunderbar. Hierna stemt Rocco in met het huwelijk van zijn dochter en Fidelio en in zijn aria. Hat man nicht auch Gold beineben geeft hij hun de raad dat liefde alleen niet voldoende is voor een goed huwelijk, maar dat er ook geld nodig is. (Deze joviale en enigszins vulgaire figuur vormt een wonderlijke tegenstelling met het voorafgaande kwartet).
De situatie begint nu precair te worden voor Leonore, maar zij beseft dat zij de vermomming moet volhouden wil zij haar echtgenoot ooit redden. Fidelio vertelt Rocco dat diens vertrouwen hem meer welkom is dan geld, en hij vraagt zijn toekomstige ‘schoonvader’ een gunst, namelijk hem te mogen helpen in de kerkers. Dit wordt hem toegestaan en uit de beschrijving van de gevangenen wordt het Leonore duidelijk dat haar echtgenoot zich in de diepste kerker van de gevangenis bevindt. Fidelio verklaart dat hij de moed en kracht genoeg heeft om alle ellende die hij daar zal zien te doorstaan. Einde scène met het trio. Gut, Söhnchen gut, hab’ immer Mut.
Tweede toneel.
Don Pizarro geeft uiting aan zijn wraakgevoelens in een aria met koor. Ha, welch ein Augenblick. In een brief wordt hem meegedeeld dat de minister, Don Fernando, van plan is (onverwacht) de gevangenis te inspecteren. (Het is de minister ter ore gekomen dat Pizarro zijn macht misbruikt om persoonlijke vijanden gevangen te zetten.) Voordat de minister arriveert, moet Florestan voorgoed uit de weg worden geruimd. Jetzt, Alter, jetzt hat es Eile, en Pizarro geeft opdracht aan Rocco om Florestans graf te graven en hem te assisteren bij de verwijdering van deze ‘vijand van de staat’. Rocco weigert mee te werken aan de feitelijke executie en Pizarro neemt die taak zelf op zich aria. Ha! Welch’ ein Augenblick!
Leonore die het gesprek afgeluisterd heeft, ontsteekt in woede en laat haar afschuw over deze moordplannen blijken. Abscheulicher, wo eilst du hin, Aria. Komm’ Hoffnung lass den letzen Stern, cabalette. Ich folg’ dem innern Triebe. Zij weet Rocco er toe te bewegen de gevangenen een uur uit hun kerker op de binnenplaats te laten, om ze een moment het gevoel van vrijheid te geven. Verheugt maar schuchter komen zij het toneel op waarbij twee gevangenen korte solo zingen, de tenor die hen verzoekt God voor deze gave te danken, en de bas waarschuwend dat ze van alle kanten bespied worden. Leonore is echter teleurgesteld in haar verwachting tussen hen ook Florestan te zullen zien, maar Rocco zegt haar dat ze met hem mag afdalen om het graf van de geheime gevangene te graven. Pizarro keert in woede terug en beveelt Rocco de gevangenen terug te sturen naar hun cellen.
Akte II
Eerste toneel.
In een donkere kerker klaagt Florestan, aan ketenen gekluisterd, over zijn lot. Gott! Welch Dunkel hier.
Maar in de daaropvolgende aria. In des Lebens Frühlingstagen bedenkt hij dat het Gods wil moet zijn dat hij dit leed buiten zijn schuld moet dragen. Geteisterd door honger en de ontberingen raakt hij in een extase waarin hij meent zijn vrouw Leonore in de gedaante van een engel bij zich te zien. Zij komt hem verlossen door hem te doden. Doch spür ich nicht linde, sanft säuselende Luft. Hij valt van uitputting in slaap.
Rocco en Fidelio dalen af en beginnen aan hun lugubere karwei. Wanneer Florestan aan Rocco de naam van de gouverneur van de gevangenis vraagt, herkent Leonore de stem van haar echtgenoot, maar zijzelf wordt niet herkend. Zij geeft hem wijn en een korst brood, ondanks tegenwerpingen van Rocco, trio. Euch werde Lohn in bess’ren Welten. Op een teken van Rocco daalt Don Pizarro af en Leonore verbergt zich in de schaduw. Triomfantelijk pocht Don Pizarro tegen Florestan dat hij hem in zijn macht heeft, maar op het moment dat hij hem wil doodsteken, komt Leonore tevoorschijn met een pistool en onthult wie zij in werkelijkheid is. Er sterbe, doch er soll erst wissen. Op dat moment kondigt een trompetsignaal de komst van de minister aan en Pizarro moet hem gaan begroeten. Leonore en Florestan blijven alleen achter, intens gelukkig met hun hereniging. duet. O namelose Freude.
Tweede toneel.
Terug op de binnenplaats.
Minister Don Fernando wordt met vreugde begroet door de vrijgelaten gevangenen, die uiting geven aan hun dankbaarheid. Uit zijn antwoord blijkt zijn gevoel voor rechtvaardigheid en liefde voor zijn medemensen. Rocco leidt Florestan naar de minister en Leonore vraagt om gerechtigheid voor de gevangene. Don Fernando is verbaasd zijn oude en trouwe vriend terug te zien, die hij al lange tijd dood gewaand had. Hij is diep ontroerd en prijst Leonores trouw. Zij mag zelf Florestans ketenen losmaken. Pizarro zal zich tegenover de minister moeten verantwoorden voor zijn machtsmisbruik. De opera eindigt met een jubelend koor, Wer ein solches Weib errugen.
De schilder Waldmüller had Beethoven weten te strikken voor een portret. Maar als Beethoven ergens een hekel aan had, dan was het wel aan stilzitten, voor wie dan ook. Hij spuwde gif en gal, en de schildersessie werd dan ook snel een hel. Waldmüller ging er die eerste dag verschrikt vandoor. Hij was, in Beethovens woorden “de slechtste schilder, die ooit geleefd heeft”.
Toen daarna bleek dat de kokkin Beethovens lievelingsgerecht macaroni, met kaas, had laten doorkoken, was het huis te klein. Waldmüller, die daar toch werkelijk niets aan kon doen, kwam er niet meer in.
Beethoven sacherijnige gezicht is sindsdien een geliefd onderwerp voor schilders en vormgevers. Op talloze postzegels over de hele wereld staat Beethovens portret. Zelfs een miniatuurstaatje als Ras Alkaima, een Arabische sjeikdom, gebruikte afbeeldingen van Beethoven en drukte maar liefst een hele serie.
In Beethoven 200ste geboortejaar, sloeg de Deutsche Bundesbank één penning van 5 D – mark met aan de ene kant Beethoven en aan de andere kant de Duitse adelaar.
Pop Art kunstenaar Andy Warhol maakte zijn beroemde, 20-ste eeuwse versie van het olieschilderij van Joseph Stieler uit 1819 (Veel rood (de rand en de muzieknoten) en blauw en wit)
Beethoven - Zijn Meest Aanbevolen Uitvoeringen - Zijn Complete Oeuvre 